.
Μια περσική επιλογή που επιβίωσε: οι Πέρσες ονόμαζαν όλους τους Έλληνες αδιακρίτως “Yauna”, δηλαδή Ιωνες
Η επιλογή τους ήταν καθ’ όλα λογική: οι περισσότεροι Έλληνες υπήκοοι του Μεγάλου Βασιλέως ήταν Ίωνες. Κι άλλωστε οι Ίωνες ήταν, μεταξύ των Ελλήνων, αυτοί που προκαλούσαν τις χειρότερες σκοτούρες στους Αχαιμενίδες (από την άποψη αυτή οι Αιολείς και οι Δωριείς της Καρίας υπήρξαν κατά κανόνα πιστοί υπήκοοι της αυτοκρατορίας).
Η περσική ονομασία των Ελλήνων διαδόθηκε σε όλους τους λαούς που υπήρξαν υποτελείς των Περσών ή είχαν επαφές μ’ αυτούς, αλλά και αργότερα σε πολλούς λαούς που επηρεάστηκαν από τον περσικό πολιτισμό: έτσι από το σανσκριτικό ”Yavana” και τις λέξεις στα pali ινδικά “Yona” και ”Yonaka”, φτάσαμε στα γνωστά μας τουρκικά ”Yunan/Yunanlar” (ο όρος “Yunan” χρησιμοποιείται από πολλές σύχρονες ασιατικές γλώσσες, εκτός των τουρκικών και των λοιπών τουρκικών γλωσσών: περσικά, αραβικά, χίντι κ.λπ.). Ειδικά για τους Τούρκους, η εξήγηση για την επιλογή αυτής της ονομασίας των Ελλήνων είναι απλή: πρόκειται καθαρά για περσική επιρροή. Όταν οι Τούρκοι φτάνουν στη Μικρά Ασία και στον χώρο του Αιγαίου, κατά τον 11ο αι., η ονομασία “Ίωνες” έχει παύσει να χρησιμοποιείται ως εθνικός ή φυλετικός προσδιορισμός. Ο όρος έχει υιοθετηθεί προγενέστερα ως δάνειο. Στη μακρά πορεία από την κοιτίδα τους, τη λεγόμενη στέππα του Ορχόν (παραπόταμος του Σελενγκά, στη σημερινή Μογγολία, στις όχθες του οποίου βρέθηκαν οι πρώτες επιγραφικές μαρτυρίες στην τουρκική γλώσσα), προς τη Μέση Ανατολή και τη Μεσόγειο ήρθαν καταρχάς σε επαφή με τον περσικό πολιτισμό. Η περσική επιρροή καταδεικνύεται και από τον μεγάλο αριθμό περσικών λέξεων που δανείσθηκε η τουρκική.
Η περσική αποτέλεσε για τους Τούρκους την κατεξοχή γλώσσα του πολιτισμού και της μόρφωσης. Και, βέβαια, ήταν για αιώνες η κύρια γλώσσα της οθωμανικής αυλής. Φαντάζομαι ότι κάπως έτσι εξηγείται και η έκφρασή μας “τα μιλάει φαρσί“, όποτε θέλουμε να δείξουμε ότι κάποιος μιλά άπταιστα μια ξένη γλώσσα. Farsi (ή Parsi) είναι η περσική γλώσσα (Fars ή Pars η Περσία). Η σύγχρονη ελληνική έκφραση είναι τουρκικό κατάλοιπο και παραπέμπει στην εποχή που για ένα Τούρκο (τουλάχιστον για τον μορφωμένο και ανώτερης κοινωνικής τάξης Τούρκο) η άριστη γνώση της περσικής ήταν κάτι το αναγκαίο και φυσικό. Βεβαίως, οι περσικές επιρροές στην ελληνική με ενδιάμεσο την τουρκική επίδραση δεν σταματούν στην έκφραση αυτή: η νέα ελληνική δανείστηκε μέσω της τουρκικής κάμποσες λέξεις με περσικό απώτερο έτυμο (για αυτές, όμως, ας μιλήσουν οι γνώστες του αντικειμένου).
Έστω και μ’ αυτόν τον τρόπο, οι ελληνοπερσικές ανταλλαγές αποδεικνύονται πιο διαχρονικές απ’ ό,τι νομίζαμε.
Έστω και μ’ αυτόν τον τρόπο, οι ελληνοπερσικές ανταλλαγές αποδεικνύονται πιο διαχρονικές απ’ ό,τι νομίζαμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου